X-çıkış'ı mı düşünüyorsunuz? İşte işinize yarayacak birkaç öneri
İnsan hakları savunucuları ve sivil toplum üyeleri muhtemelen Twitter’ı kurulduğu andan itibaren kullanmaya başladı. En geç 2013 yılına gelindiğinde ise Security in a Box, bu eğilimi fark ederek Twitter’ı güvenli kullanmaya yönelik bir rehber yayımladı. Sürekli güncellenen bu rehber hâlâ mevcut, ancak artık platformun adı X olarak değişmiş durumda.
Yıllar boyunca Twitter, haberlerin hızla yayılmasını sağlayan ve benzer ilgi alanlarına sahip topluluklarla açık tartışmalar yürütmeye imkân tanıyan bir platform oldu. Çoğu içeriğin hesap oluşturmadan bile erişilebilir olması, hem dünyada ya da belirli bir alanda neler olup bittiğini takip etmeyi hem de insanların bu olaylar hakkında ne söylediğini görmeyi kolaylaştırıyordu. Belirli konulara ve sektörlere odaklanan kişi ve kurumları takip etmeye elverişli yapısıyla Twitter, dünyanın dört bir yanında bağlantılar kurulmasına ve hatta zaman zaman dostlukların doğmasına aracılık etti.
Merkezi tüm platformlarda olduğu gibi, Twitter’da neler yapabileceğimiz hizmet şartlarına ve sahiplerinin aldığı kararlara bağlıydı. Elon Musk platformu 2022’de satın aldıktan sonra politikası ve yönetimi değişti ve birkaç ay sonra, Temmuz 2023’te ise adı X olarak değiştirildi.
X artık çoğunlukla yalnızca hesabı olanların erişebildiği bir platform. Aynı zamanda kötüye kullanım ve dezenformasyonu neredeyse hiç denetlemiyor ve nefret söylemi, çocuk istismarı, intihar, kendine zarar verme gibi sorunlarla ilgilenen bağımsız sivil ve insan hakları kuruluşlarından oluşan Güven ve Güvenlik Konseyi’ni de feshetti. Buna ek olarak şirket, bağlantı içeren paylaşımların erişimini azaltıyor (özellikle haber sitelerine yönlendirenleri) ve genel olarak sağ eğilimli kullanıcıların görünürlüğünde belirgin bir artış yaşanıyor.
Sonuç olarak X, tacizcilerin avantajlı durumda olduğu daha toksik bir ortama dönüştü ve birçok önemli kullanıcı ve kurum bu platformdan ayrılmaya başladı. Yakın zamanda X’ten ayrılan medya kuruluşları ve örgütler arasında, yalnızca birkaçını saymak gerekirse, The Guardian, NPR, EDRi ve Statewatch yer alıyor.
X, Twitter’ın eskiden sunduğu deneyimi artık sunmuyor olsa da, bazı kişi ve kuruluşlar hâlâ haber paylaşmak, bağlantıda kalmak ve tartışmalara katılmak için bu platformu kullanıyor. Bunu başka platformlarda da sürdürmek elbette mümkün, ancak bazıları alternatiflerine kıyasla X’te daha geniş bir kitleye ulaşabiliyor.
Yine de X’ten büyük bir kitlesel göçü başlatmayı hedefleyen bir kampanya başladı. Ayrıca X’teki ağınızla başka yerlerden iletişimde kalmanıza, Mastodon ya da Bluesky’a taşınırken ortaya çıkabilecek sorunları çözmenize yardımcı olabilecek bazı araçlar mevcut. Aşağıda, nereye taşınacağınıza karar verirken nelere dikkat etmeniz gerektiği ve geçişinizi daha sorunsuz hâle getirecek araçlara dair birkaç öneri bulabilirsiniz.
X’ten ayrılmadan önce göz önünde bulundurmanız gerekenler
X’ten ayrılmayı düşünüyorsanız, hangi alternatif platformlara ya da araçlara geçebileceğinizi anlamanıza yardımcı olacak hususları değerlendirmelisiniz. Bu bağlamda önce şunu kabul etmek gerekiyor: 2022’ye kadar yaşadığınız Twitter deneyimi artık geri gelmeyecek. X, Twitter’ın yerini aldı ve platformun işleyişini kalıcı biçimde değiştirdi. Kullanıcı sayısı hâlâ yüksek olsa da, geçmişte sunduğu açık tartışma ortamı yeni politikalarla ortadan kalktı ve şu anda bunun yerini dolduracak bir platform da ortaya çıkmış değil.
Hangi alternatif platformlara geçebileceğinize karar vermek için X’i ne amaçla kullandığınızı ve ihtiyaçlarınızın neler olduğunu göz önünde bulundurun. İnsanların Twitter’ı ve X’i kullanma nedenleri arasında örneğin şunlar sayılabilir:
- Kendi faaliyetlerine ilişkin güncellemeler paylaşmak
- Haberler ve güncel olaylarla ilgili güncel bilgi edinmek
- Siyasal tartışmalara katılmak
- Belirli konulardaki tartışmalara katılmak
- Eğlence
- Video paylaşmak
- Benzer düşüncedeki kişilerle bağlantı kurmak
- Marka tanıtımı
Ayrıca hangi topluluklarla bağlantıda olmanız gerektiğini düşünün. Geniş bir kitleye mi ulaşmak istiyorsunuz, yoksa daha dar bir ilgi alanına mı hitap ediyorsunuz? Amacınız ünlüleri takip etmek mi, belli bir konuda uzmanlaşmış kişileri mi, ilgi gruplarını mı yoksa arkadaş çevrenizi mi? Yalnızca sizi takip edenlere güncellemeler göndermek yeterli mi, yoksa sohbetlere ve tartışmalara aktif biçimde katılmak mı istiyorsunuz?
X'e alternatif platformlar
Yukarıdaki sorulara verdiğiniz yanıtlara bağlı olarak, aşağıdaki alternatiflere geçmek için bir plan yapabilirsiniz:
Bluesky şu anda X’e en popüler alternatif konumunda ve X’ten ayrılan birçok kişi bu platforma geçiyor.
Twitter’ın kurucularından Jack Dorsey’in başlattığı Bluesky, kullanıcı deneyiminizi şekillendirmenize ve sohbetlerinizin nasıl denetleneceğine kendinizin karar vermesine imkân tanıyor. Öte yandan, Bluesky sonuçta bir şirkete ait; dolayısıyla şirket satılırsa politikaların yeniden değişme riski var. Ayrıca Bluesky her ne kadar merkeziyetsiz bir ağ yapısı üzerine kurulmuş olsa da, şu an için bu ağa bağlı başka sunucular yok. Yine de bu durumu değiştirmeye yönelik çalışmalar devam ediyor.
X'in en çok kullanılan ikinci alternatifi olan Mastodon, kullanıcıların gizliliğine önem veren, ücretsiz ve açık kaynaklı yazılımlara dayanan bir federatif sosyal ağ platformudur.
Mastodon’a geçmek biraz daha hazırlık gerektiriyor, çünkü önce hangi sunucuyu kullanacağınıza karar vermeniz gerekiyor. Bunu da o sunucunun topluluğunu, davranış kurallarını, moderasyon yaklaşımını ve içerik politikasını inceleyerek yapabilirsiniz. Ana sunucunuzu joinmastodon.org’daki tüm Mastodon sunucuları arasından seçebilir ya da X’te takip ettiğiniz kişi ve kurumların hangi sunuculara geçtiğine bakarak karar verebilirsiniz.
Mastodon hesabı açmak isterseniz, Mastodon ve Fediverse kullanımına dair resmi veya teknik olmayan bir kılavuz sunan Fedi.Tips adresinden başlayabilirsiniz.
- Threads (ve diğer Meta plarformları)
Threads, Meta’nın mikro blog platformu. Bazı kullanıcılar buraya taşınıyor; özellikle bir markayı tanıtıyorsanız ve zaten diğer Meta platformlarını aktif şekilde kullanıyorsanız Threads sizin için mantıklı bir seçenek olabilir. Yine de, Threads’in kullanıcı sayısı diğer alternatifler kadar yüksek değil ve pek çok kişi ya da kurum tarafından düzenli olarak kullanılmıyor. Diğer tüm ticari sosyal ağlarda olduğu gibi, burada da hesap açmadan önce temkinli davranmakta fayda var.
Threads’in yanı sıra, X’teki etkinliklerinizi Instagram’a ya da Facebook’a taşımayı da düşünebilirsiniz; özellikle de takipçilerinizin çoğu bu platformları halihazırda kullanıyorsa. Bu yolu seçerseniz, Instagram ve Facebook için hazırlanmış Security in a Box rehberlerine göz atarak bu hizmetleri daha güvenli biçimde kullanabilirsiniz.
- Aynı anda birden fazla platformu kullanmanıza imkân tanıyan bir sosyal medya yönetim aracı
X’ten tamamen ayrılmadan da değerlendirebileceğiniz bir seçenek, aynı anda birden fazla platformda paylaşım yapmanıza olanak tanıyan bir sosyal medya yönetim aracı kullanmak. İhtiyaçlarınıza en uygun aracı bulmak için topsocialtools sitesine göz atabilirsiniz.
Belirli konulardaki tartışmaları takip etmek ve bu sohbetlere katılmak istiyorsanız Reddit iyi bir seçenek olabilir. Reddit’te neredeyse her konuda başlık bulabilir, çoğu içeriği hesap açmadan okuyabilir ve platformun oylama ile yorum sistemi sayesinde en ilgili paylaşımlara kolayca ulaşabilirsiniz.
X’i mesleki bağlantılar kurmak, iş fırsatlarını takip etmek ya da sektörünüzü takip etmek için kullanıyorsanız, LinkedIn sizin için iyi bir alternatif olabilir.
- Bir RSS akış okuyucusu
X’i gündemi takip etmek için kullanıyorsanız, blogları, haber sitelerini ve pek çok kaynağı izlemek için bir RSS akış okuyucusu kullanabilirsiniz.
- Web sitelerinin RSS akışını nasıl bulabileceğinizi öğrenmek için SocialBee’nin talimatlarına göz atın.
- RSS akışınızı Thunderbird üzerinde nasıl okuyabileceğinizi öğrenin.
- Firefox’ta Feedbro gibi bir RSS okuyucu eklentisi kullanarak akışlarınızı kolayca takip edebilirsiniz.
- Kendi blogunuz veya web siteniz
X’i çalışmalarınızla ilgili güncellemeler paylaşmak için kullanıyorsanız ve kendi sitenizi yönetebilecek durumdaysanız, bir blog ya da web sitesi kurmayı düşünebilirsiniz. Böylece kendi RSS akışınızı yayınlayabilir, okuyuculardan geri bildirim almak ve paylaştığınız içerikler üzerine sohbet edebilmek için yorumları da açabilirsiniz.
- Bir bülten ya da Telegram kanalı
Kitlenizi çalışmalarınızla ilgili düzenli olarak bilgilendirmeniz gerekiyorsa bir bülten çıkarmayı ya da bir Telegram kanalı açmayı düşünebilirsiniz. Bu seçenekler, paylaşacağınız içerik üzerinde tam bir özgürlük sunar. Ayrıca bu işi gelir elde edebileceğiniz bir faaliyete dönüştürmek isterseniz, Substack ya da Mailchimp gibi bülten araçlarını veya Telegram’ın premium hesabını kullanabilirsiniz.
Bazı yararlı araçlar
X-çıkış planınızı oluşturduktan sonra, geçişinizi çok daha kolay hâle getirecek bazı araçlar mevcuttur.
- Cyd, tweet’lerinizden retweet’lerinize, beğenilerinizden yer imlerinize ve direkt mesajlarınıza kadar tüm verilerinizin yerel ve özel bir yedeğini almanızı sağlar. Bu işlemi tamamladıktan sonra Cyd, tüm tweet’lerinizi tek seferde silmenize de yardımcı olur. Premium sürüme abone olduğunuzda ise X hesabınızdan hangi verileri silmek istediğinizi seçebilir ve verilerinizi X’ten Bluesky’a taşımak için Cyd’i kullanabilirsiniz. – X hesabınızı kapatırken kullanıcı adınızı korumanız ve takipçilerinize sizi nerede bulabileceklerini bildirmeniz için Cyd’in rehberini okuyun. 2025’te X’ten ayrılmak mı istiyorsunuz? Cyd ile bunu doğru şekilde nasıl yaparsınız? – OpenPortability, verilerinizi ve bağlantılarınızı X’ten Bluesky ve Mastodon’a taşımanıza yardımcı olur. – Bluesky’a geçerseniz, BlueNotify sayesinde takip ettiğiniz kişilerin yeni paylaşımlarına dair bildirim alabilirsiniz (Bluesky’ın henüz sunmadığı bir özellik). – Xcancel, X’e giriş yapmadan gönderileri okuyabilmenizi sağlar.
Bu alternatiflerden biri hakkında yeni bir güvenlik rehberi ister misiniz?
X’e alternatif platformlardan biri için Security in a Box’ın bir rehber hazırlamasını isterseniz, bunu bize bildirin! Bize ulaşmak için siab @ frontlinedefenders . org adresine e-posta gönderebilirsiniz.